
HET DOMEIN
BOEREN MET EEN HISTORISCH KANTJE
Het Blauw Kasteel is een kasteeldomein van ruim 36 hectare in Scheldewindeke, te situeren tussen Gent en de Vlaamse Ardennen. Op het domein worden biologische groenten en fruit geteeld. De groenteteelt vindt plaats op de akkers van in totaal 3 hectare. Binnen de ommuurde moestuin naast het kasteel zelf ligt een oude boomgaard, een moestuin, een fruit- en kruidentuin en een gevarieerde bloemenborder. Verder bestaat het domein uit een ecologisch beheerd loofbos van 20 hectare en acht hectare weiland waar Ardense Voskop schapen grazen, een oud en robuust Belgisch schapenras.

OORSPRONG EN NAAM
“BLAUW KASTEEL”
In historische documenten is teruggevonden dat omstreeks 1304 op de plek van het Blauw Kasteel gesproken wordt over een neerhof met toren en toegangspoort. Het oorspronkelijk kasteel werd vermoedelijk in de late middeleeuwen, 14de-15de eeuw opgetrokken.
Rond 1790 werd het kasteel verbouwd in neo-classicistische stijl. Het geheel was omgeven door een brede slotgracht, waarbij een smalle bakstenen brug toegang verleende tot het binnenplein. Het kasteeldomein besloeg toen ongeveer 125 ha.
Het is niet met zekerheid te zeggen hoe het kasteel aan zijn adjectief “Blauw” is gekomen. Er zijn bronnen die menen dat dit was omdat het kasteel is opgetrokken uit de steensoort “arduin”, een blauwe hardsteen. Andere bronnen vermoeden dat de naam fonetisch afgeleid kan zijn uit de 14e-eeuwse plaatsnaam “den Bloudrisch”.
BRONWATERFABRIEK
“WINDEKE BRON”
In 1911 werd op het domein van Blauw Kasteel de bronwater- en limonadefabriek “Windeke Bron” gesticht door Ernest Vergauwen. Ernest was een zoon van Frans-Jozef Vergauwen en erfde het kasteel van zijn vader.
In de omgeving van het Blauw Kasteel bestonden talrijke ondergrondse waterlagen. Uit deze waterbronnen verkregen ze natuurlijk mineraalwater voor de waters en limonade.
Frans-Jozef Vergauwen en zijn zoon Ernest Vergauwen waren tevens een periode burgemeester van Scheldewindeke.
In 1922 koopt succesvol houthandelaar Augustinus Hul met zijn opbrengsten het domein van Blauw Kasteel met zijn vele bossen. Hij verhuurt het kasteel zelf tijdelijk aan een organisatie “Maison des Vacances”. Later in 1930 trekt Augustinus Hul samen met zijn zoon Leonce in het kasteel.
Leonce Hul behartigde de belangen van de limonadefabriek “Windeke Bron“.
De limonadefabriek bleef werkzaam tot 1976.
ARCHEOLOGISCH
ONDERZOEK IN 2008
Tientallen jaren na de Eerste Wereldoorlog, in 1957 was het hoofdgebouw van het kasteel door de tijd heen ernstig in verval geraakt. Met het oog op herbouw werd het kasteel steen voor steen afgebroken. Enkel de twee zijgebouwen bleven staan en werden gebruikt als dienstgebouwen en stallingen.
In 2003 werd het kasteel gekocht door de heer Denoo met het plan het domein zoveel mogelijk in zijn oude glorie te herstellen.
Voordat de bouw en renovatie mocht starten, werd er archeologisch onderzoek gedaan met opgravingen. Tijdens deze opgravingen kwamen de constructieresten van de afgebroken centrale vleugel naar boven, samen met voorwerpen uit de late middeleeuwen: bakstenen poeren, restanten van een waterput en poortgebouw, houten grachtbeschoeiing en uit de 16e-17e eeuw: tinnen lepel, kruiken, aardewerk.
Onderstaande 11 zwart/wit foto’s zijn gemaakt op 22 oktober 1984 en staan ter beschikking gesteld op de website van Vlaanderen Onroerend Erfgoed.
Afbeelding: Willem van Saeftinghe doodt Robert II van Artesië in de Guldensporenslag (voorstudie door Nicaise De Keyser) ©Public Domain
De familie Rodriguez d’Evora y Vega was een grote bekende familie die in de 16de eeuw vanuit Spanje via Portugal naar Vlaanderen reisde en drukten hun stempel in het Land van Rode. Zij bouwden en restaureerden kastelen en andere monumenten, zaten in de politiek of waren burgermeester.
Bovenstaande beschrijvingen en afbeeldingen door de tijd heen van de geschiedenis van het Blauw Kasteel is in bewerking.